Kleine val, grote gevolgen: het gevaar van lange ligtijden

“Ik woonde hier nog maar net, of ik zakte al door de knieën en kon niet meer rechtkomen”, aldus Dianne, bewoner van een woonzorgcentrum. Dianne is geen uitzondering, want vallen komt bij ouderen vaak voor. 

Hoe Nobi oplossingen aanreikt voor de long lie-problematiek

Volgens sommige rapporten valt 1 op de 2 bewoners van woonzorgcentra wereldwijd gemiddeld 1 keer per jaar. Toch is het meestal niet de val zelf die de grootste impact heeft, maar wél het lange wachten op hulp. We spreken hier over zogenaamde ‘lange ligtijden’ of ‘long lies’: situaties waarbij een oudere na een val niet in staat is om zelfstandig terug recht te staan en langer dan een uur blijft liggen voor er hulp komt.

Lange ligtijden kunnen bijzonder ernstige gevolgen hebben, zowel op lichamelijk als op geestelijk vlak. Een lange ligtijd van meer dan 1 uur doet de mortaliteitsgraad zelfs bijna verdubbelen. Snelle hulp na een val is in vele gevallen dan ook een kwestie van leven of dood. Dringend tijd dus om dit fenomeen samen met experts en ervaringsdeskundigen onder de loep te houden.

Antoinette Gorter en Eleni Galanomati coördineren de wijkverpleegkundige werking in de Nederlandse regio Groot-Brabant. Met ruime ervaring in de verpleging van ouderen kennen ze het effect van lange ligtijden heel goed vanuit de dagelijkse praktijk.

Antoinette onderstreept het belang van meer kennis over lange ligtijden: “Er wordt duidelijk te weinig onderzoek naar verricht. Daar kan Nobi zeker op inspelen. Als verpleegkundigen zouden we enorm geholpen zijn door meer cijfermateriaal en inzichten rond deze materie.”

Greet Leysens

Greet Leysens werkte jarenlang bij het Expertisecentrum Val- en Fractuurpreventie Vlaanderen.

Ze is praktijklector aan de Educatieve Master Gezondheids-wetenschappen KU Leuven en leidt als lector verpleegkundigen op aan de Thomas More-hogeschool. Nobi Smart Lamps ziet ze als een cruciale bron voor toekomstige data rond valdetectie en lange ligtijden: “De studies rond dit onderwerp zijn dun gezaaid en soms zelfs redelijk gedateerd.”
 

Meer kennis rond lange ligtijden in kaart brengen

Hoe komt het eigenlijk dat er zo weinig geweten is over een cruciaal thema als lange ligtijden? 

Greet: “Uit de literatuur blijkt dat het moeilijk is om kennis rond dit onderwerp gestructureerd in kaart te brengen. Neem nu de duur ervan: ouderen die na een lange ligtijd bevraagd worden, weten doorgaans niet hoe lang ze precies zijn blijven liggen na een val.”   

Eleni:  “Na een long lie gaan ouderen vaak in een delirium. Ze krijgen dan hallucinaties en geven onsamenhangende antwoorden op de vragen die we stellen.

Wat intussen wél duidelijk is: bewoners van woonzorgcentra maken een grotere kans om te vallen. 

Greet: “In woonzorgcentra heb je in zekere zin al een gescreende populatie, waarvan je weet dat er een verhoogd valrisico is. Zo neemt het risico op een val tot 70% toe bij ouderen met dementie.”

Antoinette: “Sommige ouderen blijven nog lang thuis wonen, maar daardoor vergroot de kans op een lange ligtijd na een val aanzienlijk. Zonder enige supervisie is de kans om thuis snel na een val geholpen worden een pak kleiner. Nobi Smart Lamps kunnen wat dat betreft zorgen voor veel meer gemoedsrust bij iedereen én bovendien echt levens redden.”

Greet: “Valpreventie is vaak gericht op 65+’ers. Maar nog niet iedereen in die groep heeft een verhoogd risico op vallen. Daarom is screening bij thuiswonende ouderen belangrijk om een onderscheid te maken tussven ouderen met een laag versus verhoogd valrisico. Zo kan meer gericht preventief gewerkt worden.”

Er zijn geen onderzoeken voorhanden die aantonen bij wie een verhoogd risico op een long lie aan de orde is.

Greet: “In een aantal oudere studies worden wel enkele risicofactoren genoemd die voorspellen dat de oudere niet in staat is om zelfstandig recht te komen na een val. Zo verhoogt het risico aanzienlijk vanaf 80 jaar. Ook een verminderde mobiliteit en minder activiteit in het dagelijks leven verhogen dit risico. Verder blijkt dat een bepaalde medische voorgeschiedenis – zeker wanneer het gaat om artrose of depressie – ook bepalend is.”

Ernstige fysieke en psychische gevolgen

Een val mag dan maar een seconde duren: de gevolgen ervan zinderen nog heel lang na, zowel bij ouderen als bij hun familie en zorgverleners.

“Uit de beschikbare studies blijkt dat de gevolgen van een lange ligtijd na een val zeer ernstig kunnen zijn. Dan gaat het over kwetsuren en breuken, maar ook over onder meer vochttekort, onderkoeling, infecties en huidbeschadiging. Bovendien verdubbelt de kans op mortaliteit.”​

Eleni: “De zichtbare kwetsuren worden direct verzorgd. Maar sommige zware kwetsuren worden pas veel later opgemerkt. Een week na de val blijkt dan bijvoorbeeld dat de bewoner toch een breuk heeft die niet tijdig is behandeld. Dat kan grote gevolgen hebben.”

Naast alle fysieke gevolgen heeft een val of long lie ook een ernstige psychologische impact. Het gevoel van eigenwaarde daalt aanzienlijk.

Antoinette: “Bij ouderen die al eens zijn gevallen, zit de schrik er stevig in om dat nog eens mee te maken. Ze worden geconfronteerd met hun kwetsbaarheid, en dat leidt dan weer tot angst, minder bewegingsvrijheid en de neiging om zich terug te trekken.”

Greet: “Naast een meer gezonde valangst – die tot enige voorzichtigheid aanmaant – is er ook een variant die het levensplezier aanzienlijk belemmert. Een op twee thuiswonende ouderen ervaart valangst. Deze cijfers nemen zelfs toe tot 8 op 10, indien de oudere reeds een val ervaren heeft. De schrik om niet gevonden te worden is bijzonder groot, wat de levenskwaliteit dan weer aanzienlijk doet dalen.”

Nobi maakt korte metten met lange ligtijden

na de lange ligtijd na een val treden ernstige fysieke en geestelijke klachten op

is er nog steeds een verhoogd risico op hospitalisatie of overlijden

van de vallen wordt opgemerkt dankzij Nobi’s slimme lampen

na de val kunnen zorgverleners hulp bieden dankzij Nobi

dankzij Nobi’s slimme lampen

Supersnelle hulp, minder menselijke en financiële impact

Nobi staat voor een structurele oplossing voor de problematiek rond lange ligtijden.

Greet: “In woonzorgcentra zorgt Nobi ervoor dat ouderen veel sneller geholpen worden door hun verzorgers. Puur cijfermatig gezien: dankzij Nobi zal het aantal ‘long lies' gereduceerd worden tot nul.”

Heel wat overheden staan voor de uitdaging om het stijgende kostenplaatje door lange ligtijden tegen te gaan.

Antoinette: “De overheid wil ouderen zo lang mogelijk thuis houden, wegens het tekort aan plaatsen in woonzorgcentra. Om dit op een duurzame manier te doen, zal men moeten blijven inzetten op hypersnelle hulp na een val en uiteraard op het vermijden van vallen. De revalidatie na een lange ligtijd is immers enorm kost- en arbeidsintensief.”

“Vallen voorkomen - of tijdig ingrijpen na een val – is iets waar we de hele samenleving beter van wordt”, vervolgt Antoinette, “en de technologieën die dat mogelijk maken, bestaan vandaag al: denk maar aan Nobi’s slimme lampen. Die zorgen ervoor dat elke val zal gezien worden, zodat zorgmedewerkers - maar ook familie, kennissen of buren – direct ter hulp kunnen snellen. Het wordt tijd dat ze deze oplossingen alle kansen geven.”  

Greet benadrukt de nood aan valpreventie en het inzetten op hypersnelle hulp na een val, om zo de impact van lange ligtijden op mens en maatschappij te beperken: “Natuurlijk blijven de fysieke en psychologische effecten op oudere mensen de prioriteit, maar ook het prijskaartje wordt serieus ingedijkt door het aantal lange ligtijden te beperken. Want minder lange ligtijden betekent ook minder investeren in behandeling van de meer ernstige gevolgen.”

Inzetten op levenskwaliteit

Eleni:  “De oplossingen die Nobi Smart Lamps biedt, zowel thuis als in woonzorgcentra, zouden het werk van ons verpleegkundigen aanzienlijk verlichten. Wij staan er zeker helemaal voor open.”

“Uiteindelijk draait het allemaal om levenskwaliteit”, concludeert Greet, “We willen allemaal dat onze ouderen op een waardige en positieve manier kunnen leven. Het vermijden van én tijdig ingrijpen bij lange ligtijden is daarvoor essentieel.”

Het verhaal van bewoonster Dianne liep alvast goed af: “Plots hoorde ik een stem ‘Mevrouw, bent u gevallen?’. Toen ik dat bevestigde, zijn ze me meteen komen helpen. Ik had gelukkig niets. Die lamp geeft me een veilig gevoel.” Of hoe de slimme Nobi-lampen actief bijdragen tot de strijd tegen lange ligtijden - vandaag én in de toekomst.

Graag meer weten? Neem hier contact met ons op.

Contacteer ons